روانکاوی در عصر اینترنت (مصاحبه با گلن اُ. گابارد)

روانکاوی در عصر اینترنت (مصاحبه با گلن اُ. گابارد)

• ۲۷ بهمن ۱۳۹۶
• مصاحبه

مصاحبه با گلن گابارد^[۱]

سؤال: دکتر گابارد، بعد از سال‌ها به رم برگشتید تا درباره این مقاله‌ حرف بزنید: «حریم خصوصی، خود و کار روانکاوی در عصر اینترنت». مرزهای قلمرو جدیدی که بایستی آنجا ایستاد و تامل نمود که آیا روانکاوی می‌خواهد با بیماری‌های جدید عصر مدرن در تماس بماند؟

چند وقت است به این موضوع علاقه‌مند شده‌اید؟ چه چیزی باعث شد در این زمینه کار کنید؟

گلن گابارد: راه گریزی از آن نداشتم. دنیا عوض شده است. کار تحلیل و درمان عوض شده است. بیماران انتظار دارند بتوانند به درمانگر یا تحلیلگرشان ایمیل بزنند یا پیام بدهند. بیمارانم برای تغییر نوبتشان به من پیام می‌دادند. آن‌ها قبل از اولین جلسه در موردم در اینترنت جستجو می‌کنند و می‌توانند چیزهای بیشتری راجع به من بدانند. وقتی می‌آیند اینجا همه‌چیز را درباره‌ی زندگی‌ام، پدر و مادرم و کتاب‌هایم می‌دانند.

بیماران رؤیاهایشان را در  ایمیل برایم تعریف می‌کنند. وقتی با همکارانم صحبت می‌کنم درباره‌ی چالش‌های ارتباط اینترنتی می‌گویند. انقلاب سایبری یک سری مرزهای حرفه‌ای جدید ایجاد کرده است. دانشجوها از من می‌پرسیدند که چه کار باید بکنند.

سؤال: صفحه‌ نمایش ارتباط ما با دیگران را وساطت می کند. کامپیوترها و موبایل‌ها تبادل اطلاعات را سرعت بخشیده‌اند و گسترش شبکه‌های اجتماعی باعث شده همیشه با دیگران در ارتباط باشیم. «آنلاین» یا «آفلاین» بودن، اتصال یا عدم اتصال با واقعیت را تعیین می‌کند و ما را همیشه در دسترس نگه می‌دارد. این‌ها چه اثراتی بر هویت می‌گذارند؟ چه پیامدهایی برای روابط خواهند داشت؟

آیا می‌توانیم بگوییم که منطق گفتار سرمایه‌دارانه ساختار سوژگی انسان را دگرگون می‌کند؟

گلن گابارد: خود به یک خودِ سایبری^[۲] بدل شده است. همان‌طور که شری ترکل^[۳] در کتابش «با همدیگر تنها»^[۴] (۲۰۱۱) تأکید کرده ما داریم هنر تعامل انسانی را گم می‌کنیم. الآن هویت ما را ارتباطات الکترونیک شکل می‌دهند. از ما انتظار می‌رود در لحظه پاسخ دهیم بدون اینکه پاسخمان را با تأمل و تعمق پالایش کنیم. به جای اینکه به احساس اصیل خودمان توجه کنیم شدیداً تحت تأثیر این هستیم که خود را آن‌طور که می‌خواهیم به دیگران نشان دهیم. بعد از پیدایش فیس‌بوک و شبکه‌های اجتماعی دیگر، لیدرهایی داریم که به ما می‌گویند چطور «موثق»^[۵] باشیم. گرچه گفته‌هایشان به این منجر خواهد شد که چگونه موثق به نظر برسیم تا اینکه چطور واقعاً موثق باشیم. ما تصویرمان را بر اساس چیزی که فکر می‌کنیم دیگران به‌عنوان موثق قبول دارند شکل می‌دهیم. سرانجام جهت‌دهی دستگاه‌های الکترونیک، نوعی وابستگی به ابژه‌ است که در آن از دیگران انتظار پاسخ آنی و تأمین نیازهای خودشیفتگی‌مان را داریم. روابط سطحی‌تر شده‌اند. با وجود این موافق نیستم که منطق گفتار سرمایه‌دارانه است که در حال دگرگونی ساختاری سوژگی انسان است. موضوع خیلی پیچیده‌تر از این است.

سؤال: به‌طور متناقض‌نما از یک طرف  رنجِ ناشی از سمپتوم‌ها سوژه را از خطر تقلیل یافتن به «ابژه‌ی مصرف» می‌رهاند و فرصت بروز درخواست کمک را می‌دهد اما از طرف دیگر در حال حاضر با ابداع رویکردهای روان‌درمانی‌ که پویایی‌های ناهشیار را انکار می‌کنند، و با رواج عصر تکنیک از طریق دو پارادایم خاموش‌سازی^[۶] و انطباق^[۷]، فرصت ارضا را، به رانه بهنجاربودگی می‌دهند.

امروزه چطور ممکن است از روانکاوی دفاع و محافظت کرد؟

گلن گابارد: کلید محافظت و دفاع از روانکاوی این است که مرتباً تصریح کنیم که اینجا موضوع مثل «مسابقه‌ی اسب‌دوانی» با روش‌های «حل سریع»^[۸] نیست. ما دنبال حذف علائم نیستیم. روانکاوی جستجوی حقیقت درباره‌ی خود است. روانکاوی نقاب‌های خودفریبی را از میان برمی‌دارد. در عصر ارتباطات سریع و نابودی تأمل و تعمق، روانکاوی نقش مهمی بر عهده دارد: بر اساس آگاهی از تعارضات ناهشیار و گفتگویی نزدیک با کسی که برای فهم نحوه‌ی کار ذهن آموزش دیده، امکان دریافت معنای عمیق‌تری از وثوق را می‌دهد.

سؤال: واقعیت مجازی کم‌کم دارد به موقعیت روانکاوی هم رخنه می‌کند.انتقال و انتقال متقابل بایستی به گونه‌ای مدیریت شود که با فراگیری آن کنار بیاید. دراین‌باره چیزی می‌توانید بگویید؟

گلن گابارد: استفاده‌ی گسترده از ایمیل انتقال دونیمه‌سازی^[۹] را افزایش می‌دهد. چیزی که نمی‌تواند در جلسات بروز یابد شاید در ایمیل بین جلسات بروز یابد. انتقال متقابل انواع مختلفی دارد اما در رابطه با این بحث الآن همه‌ی ما نگران هجوم به حریم خصوصی‌مان هستیم. ما نگرانیم که بیمارانمان بفهمند که کجا زندگی می‌کنیم و چقدر برای خانه‌مان پول داده‌ایم، عکس‌های فیس‌بوکمان را پیدا کنند یا درباره‌ی فرزندان، والدین یا اتفاقات شرم‌آور زندگی‌مان بدانند. با کنار رفتن ناشناسی تحلیلی^[۱۰] احساس نقض حدود حرفه‌ای می‌کنیم.

سؤال: به‌عنوان جمع‌بندی، با توجه به اهمیت حمایت و ترویج این حرفه و نیاز به فرض پذیرش مسئولیت رفتار اخلاقی این سوال را می پرسم.  طی دوره آموزشی و کار روزانه‌ی روانکاوی‌تان به کدام یک از نویسنده‌ها رجوع می‌کردید؟

گلن گابارد: فکر می‌کنم دوست و استادم توماس آگدن^[۱۱] کسی است که طی دوره آموزشی و حتی الان به‌عنوان یک تحلیلگر مجرب بیشترین نفوذ را در من داشته است.

^[۱] Glen O. Gabbard

^[۲] cyberself

^[۳] Sherry Turkle

^[۴] Alone Together

^[۵] authentic

^[۶] extinction

^[۷] adaption

^[۸] Quick fix

^[۹] Split transference

^[۱۰] Analytical anonymity

^[۱۱] Thomas Odgen