آیا یک روانکاو می‌تواند هم‌زمان کنشگر اجتماعی هم باشد؟

• ۱۷ آبان ۱۴۰۴
• روانکاوی اجتماعی

آیا یک روانکاو می‌تواند هم‌زمان کنشگر اجتماعی هم باشد؟

این مقاله در اصل جستجویی برای یافتن پاسخی به این سؤال است که یک روانکاو یا رواندرمانگر تحلیلی تا چه اندازه و با چه محدودیت‌ها یا امکان‌هایی می‌تواند همزمان به کنشگری اجتماعی نیز بپردازد. بنابراین، به چند روانکاو برجسته ایمیلی با سؤالی واحد ارسال شد تا پاسخ آن‌ها به این دغدغه در قالب یک مقاله گردآوری شود. سؤال این بود:

آیا یک روان‌کاو می‌تواند هم‌زمان کنشگر اجتماعی هم باشد؟ برای مثال آیا روانکاو می‌تواند از شبکه‌های اجتماعی برای اعتراض به بی‌عدالتی‌های آشکار اجتماعی استفاده کند؟

پاسخ‌هایی که در پی می‌آیند واکنشی به این مسئله هستند.

سلمان اختر

به طور کلی، خردمندانه‌تر آن است که درمانگر بالینی تا حدی گمنامی نسبی را حفظ کند.

با وجود این، جایگاه فرد در بستر اجتماعی و سیاسی، میزان شناخته‌شدگی و ثبات او در حرفه، طول عمر حرفه‌ایش، و همچنین میزان اهمیت آن هدف برای «خودِ حقیقی» او، همگی از عواملی‌اند که مسیر مناسب را تعیین می‌کنند.

نانسی مک‌ویلیامز

روانکاوان سابقه‌ای طولانی در ابراز مخالفت با بی‌عدالتی‌های اجتماعی دارند، هرچند مانند هر گروه دیگری، در بین آنها نیز به‌لحاظ نگرش‌های سیاسی تفاوت‌هایی وجود دارد. اصلی‌ترین خطر علنی بودن در مواضع سیاسی این است که بیماران ممکن است از گرایش سیاسی درمانگر مطلع شوند، و اگر گرایش سیاسی بیمار متفاوت باشد، این تفاوت می‌تواند توانایی فرد در اعتماد کردن و داشتن اطمینان نسبت به درمانگر را مختل کند. بنابراین همیشه این یک پرسش پیچیده است که چقدر باید در فعالیت‌های سیاسی در معرض دید عمومی بود.

گلن گابارد

از ابراز علاقه‌تان سپاسگزارم. متأسفانه دیگر فعالیت حرفه‌ای ندارم و به پرسش‌ها پاسخ نمی‌دهم. مطمئنم که درک می‌کنید.

پیتر فوناگی

برای این امر دست‌کم از دههٔ ۱۹۶۰ به این سو نمونه‌های برجسته‌ای وجود دارد، هرچند در سال‌های اخیر کمتر دیده می‌شود. روان‌کاوی به‌طور سنتی در برابر حکومت‌های وقت موضعی انتقادی داشته است.

تامس آگدن

سؤال دشواری مطرح کرده‌اید که من پاسخی برایش ندارم‌. من با شبکه‌های اجتماعی آشنایی ندارم، بنابراین نمی‌دانم چه نوع خطری ممکن است برای خودتان، بیماران، دوستان یا خانواده‌تان ایجاد کند.

با این حال، باور دارم که کنشگری اجتماعی در برابر بی‌عدالتی، مسئولیتی است که هر یک از ما بایستی بر عهده بگیریم.

جسیکا بنجامین

به‌گمانم پاسخ کوتاه به این پرسش «آری» است! باور دارم که ما مسئولیت داریم در برابر مسائل لب به سخن بگشاییم، هرچند این کار برای برخی از بیماران ایجاد تنش کند. شاید بهترین امید ما این باشد که مردم از قبل در مورد مواضع ما آگاه باشند و ناگهان با تفاوتی روبه‌رو نشوند که باعث احساس ناامنی در آن‌ها شود.

من در این مورد در موقعیت بهتری هستم، از زمانی که کتاب پیوندهای عشق (Bonds of Love) را نوشته‌ام، بیشتر مردم می‌دانند موضع من چیست. و اگر هم نمی‌دانستند، مجلاتی که منتشر کرده‌ام سرنخی به آن‌ها داده‌اند. اما امروزه می‌توان این مواضع را در وب‌سایت خود بیان کنی.

این تنها شرط احتیاطی است که من می‌بینم. مگرنه این است که ما می‌خواهیم در ایجاد دگرگونی‌های لازم برای تداوم حیات انسانی سهمی مسئولانه داشته باشیم؟

هاوارد لوینل

در پاسخ کلی به پرسش شما: روانکاو بودن، فرد را از شهروند بودن یا از مسئولیت‌های ناشی از شهروندی معاف نمی‌کند. با این حال، نبایستی اجازه داد نقش شهروندی بر عملکرد او به عنوان روانکاو در موقعیت بالینی غلبه کند یا آن را مختل کند. اغلب ممکن است تعارض میان این دو نقش ایجاد شود و انتقال متقابل و تعارضات شخصی فرد نیز می‌تواند موقعیت او را در هر یک از این نقش‌ها پیچیده کند. از این رو، جزئیات اهمیت بسیار دارند و هر شرایطی ممکن است ماهیتی متفاوت داشته باشد.

ماری هپورث

پاسخ کوتاه این است: بله، بعضی روانکاوان این کار را انجام می‌دهند، زیرا همه ما انسان‌هایی با آگاهی اجتماعی هستیم. پیچیدگی موضوع این است که فعالیت اجتماعی به‌طور طبیعی باعث می‌شود بخشی از گمنامی‌ای که معمولاً برای ایجاد بستری بی‌طرف یا مبهم برای کار با کسانی که به ما مراجعه می‌کنند ضروری است، از دست برود، و برخی مراجعان بالقوه یا همکاران ممکن است دیدگاه‌های ما را نپسندند. برای مثال، گروه بزرگی دیدگاه‌های طرفدار فلسطین یا ضد صهیونیستی دارند، در حالی که دیگران از اسرائیل حمایت می‌کنند یا چنین مواضعی را نشانه‌ای از یهودستیری می‌پندارند. بنابراین، ما نیز همچون دیگر افرادِ درگیر در حرفه‌های تخصصی، ممکن است در ابراز دیدگاه‌های شخصی خود در عرصهٔ عمومی جانب احتیاط را نگاه داریم، چرا که این امر می‌تواند در کار ما اخلال ایجاد کند، اما گاه نیز لحظاتی فرا می‌رسند که ناگزیر از گفتن آنچه فکر می‌کنیم هستیم، چراکه هر یک از ما وجدانی اجتماعی داریم.