دانشنامه

روان‌نژندی سرنوشت (fate neurosis) این اصطلاح نوعی الگوی زندگی را مشخص می‌کند که ویژگی آن عود ادواری زنجیره‌های یکسان رویدادهای -عموماً شوم- است. فرد ظاهراً قربانی این زنجیره رویدادهاست، گویی توسط یک سرنوشت بیرونی مقدر شده است، اما روانکاوی به…

دفاع [Defence] گروهی از اعمال که هدف آن‌ها کاهش و حذف هرگونه تغییری است که یکپارچگی و ثبات فرد زیست-روان‌شناختی[1] را در معرض خطر قرار می‌دهد. از آنجایی که ایگو[2] واسطه‌ای است که این ثبات را مجسم می‌سازد و برای…

رابطه‌ی اُبژه‌ای [Object-Relation(ship)] استفاده از این عبارت در روانکاوی امروزی به عنوان نامی برای نوع رابطه‌ی سوژه با دنیای او، بسیار متداول است؛ این رابطه، حاصل‌جمع یک سازمان شخصیت خاص، درک اُبژه‌هایی که تا حدی فانتزی‌سازی شده‌اند، و انواع خاصی…

اُبژه [Object] روانکاویْ مفهوم اُبژه را از سه منظر اصلی مورد بررسی قرار می‌دهد: در همبستگی با غریزه: اُبژه چیزی است که غریزه نسبت به آن و از طریق آن به دنبال دستیابی به هدف[1] خود (یعنی نوع خاصی از…

عقده‌ی اُدیپ [Oedipus Complex] گروه سازمان‌یافته‌ای از تمایلات عاشقانه و خصمانه که کودک نسبت به والدین خود تجربه می‌کند. عقده در فرم به‌اصطلاح مثبت آن، در داستان اُدیپ شهریار[1] دیده می‌شود: میل به مرگ رقیب -والد همجنس- و میل جنسی…

فالوس [Phallus] بازنمایی تمثیلی از اندام مردانه در عهد عتیق. در روانکاوی از این عبارت برای تأکید بر کارکرد نمادینی استفاده می‌شود که آلت[1] در دیالکتیک درون‌سوژه‌ای[2] و بیناسوژه‌ای[3] بر عهده دارد، و از خود عبارت «آلت» معمولاً برای اشاره…

رشک آلت [Penis Envy] عنصر بنیادین در سکسوالیته‌ی جنس مؤنث و ریشه‌ی دیالکتیک آن. سرمنشأ رشک آلت، کشف تمایز آناتومیک بین دو جنس است: دختربچه نسبت به پسر احساس محرومیت می‌کند و دوست دارد همچون او صاحب آلت باشد (عقده‌ی…

(روش یا قاعده‌ی) تداعی آزاد [Free Association] تداعی آزاد به روشی گفته می‌شود که بر اساس آن باید تمام افکاری که به ذهن می‌رسند، چه افکاری که بر اساس یک عنصر خاص (کلمه، عدد، تصویر رویا یا هر انگاره‌ی دیگری)…

سکسوالیته (Sexuality) در رویکردهای نظری و عملی روان-کاوی، سکسوالیته صرفاً به معنای فعالیت‌ها و لذتی که به عملکرد دستگاه تناسلی وابسته باشد نیست: علاوه بر آن شامل کل هیجانات و فعالیت‌هایی می‌شود که از کودکی به بعد مشاهده شده و…