درک روانکاوی از اضطراب

• ۷ خرداد ۱۳۹۸
• مقالات عمومی

درک روانکاوی از اضطراب

اضطراب یکی از شایع‌ترین مسائل سلامت روان است که امروزه در کار بالینی با آن مواجه می‌شویم، و احتمالاً بیش از همه مورد سوءتفاهم، و اغلب مورد بی‌اعتنایی و بی‌توجهی قرار گرفته است. در وب‌سایت‌های روان‌درمانی چرخ بزنید، شرط می‌بندم که اضطراب در تک تک آن‌ها ذکر شده است. اما اضطراب از نظر روانکاوی چیست؟ آن را از نقطه‌نظر روانکاوی چگونه درک می‌کنیم و چه کاری را می‌توانیم برای غلبه بر آن انجام دهیم؟

تعریف اضطراب

هر کس اضطراب را به حد معینی تجربه می‌کند. در واقع، در حوزه‌ی روانشناسی به خوبی اثبات شده که سطوح متعادلی از ​​اضطراب واقعاً مفید است و باعث یادگیری، حل مسئله و بهره‌وری می‌شود. با این حال هنگامی که اضطراب، نسبت به منابع و توانایی‌های ما برای مقابله با عوامل استرس‌زا و تغییرات در محیط، بیش از حد بالا می‌رود، طاقت‌فرسا می‌شود و می‌تواند یکی از این سه واکنش را برانگیزد: مبارزه، گریز، یا خشک شدن.

نمودهای اضطراب

اضطراب در اشکال مختلفی ظاهر می‌شود، که برخی از آن‌ها در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) طبقه‌بندی می‌شوند و برخی نه. فکر کنید که وقتی «عصبی» یا «نگران» هستید، که واقعاً راه دیگری برای گفتن این است که اضطراب دارید، چه کاری انجام می‌دهید. برخی از افراد با انگشتان خود بازی می‌کنند، ناخن‌های خود را می‌جوند، یا قُلنج بند انگشت‌های خود را می‌شکنند، سایرین مشغول نظافت می‌شوند یا خودشان را سرگرم می‌کنند؛ برخی الکل می‌نوشند یا مواد مخدر مصرف می‌کنند، در حالی که دیگران سعی می‌کنند به مراقبه یا نوشتن دفترچه روزانه بپردازند.

ما همگی روش‌هایی را برای دفاع در برابر احساس اضطراب یا کنار آمدن با آن برقرار کرده‌ایم، اما گاهی‌اوقات کافی نیستند و وقتی این اتفاق می‌افتد، اضطراب خودش را در آن‌چه که ما در روانکاوی علائم می‌نامیم بروز می‌دهد. چندین مثال در این‌جا ارائه شده‌اند:

حملات عصبی

احتمالا قابل‌توجه‌ترین و صریح‌ترین جلوه‌ی اضطراب، وقتی است که دچار حمله‌ی عصبی می‌شوید – قلب شما شروع به تپیدن می‌کند، نمی‌توانید نفس بکشید، بدن شما عرق می‌کند، دستانتان می‌لرزند،  افکاری در سر شما جریان پیدا می‌کنند، احساس می‌کنید که انگار  حمله‌ی قلبی به شما دست داده است یا در حال مرگ هستید، و عمیقاً وحشت کرده‌اید.

بی‌توجهی و دشواری تمرکز

جلوه‌ی دیگری از اضطراب، دشواری تمرکز و پایداری بر وظیفه در محل کار، مدرسه یا خانه است. ممکن است متوجه شوید که برای شروع یا پایان یک پروژه به زحمت افتاده‌اید یا به راحتی حواس‌پرت، بی‌انگیزه و ناتوان از سازمان‌دهی خودتان می‌شوید.

مشکلات خواب

تقلا در به خواب رفتن و به خواب ادامه دادن، جلوه‌ی شایع دیگری از اضطراب است. ممکن است ببینید که در تخت دراز کشیده‌اید و در مورد جوانب گوناگون زندگی خود، مسئولیت‌هایی که دارید، ضرب‌العجل‌ها، مسائل مالی، مسائل عاطفی، مسائل خانوادگی، و هر چیزی که ممکن است دلیل نگرانی در آن لحظه باشد می‌اندیشید و نگران هستید.

علائم و مشکلات جسمانی

گاهی‌اوقات، اضطراب در بدن به صورت مشکلات معده، بی‌قراری، مشکلات گوارشی، سردرد، خستگی و غیره جلوه‌گر می‌شود. در کودکان و نوجوانان، علاوه بر مشکلات جسمانی و فیزیکی، اضطراب ممکن است برای مثال خودش را در به عمل آوری رفتاری در خانه، دشواری در مدرسه یا مشکلات در تعاملات اجتماعی بروز دهد.

سایر اختلالات اضطراب قابل تشخیص

برای برخی افراد، اضطراب می‌تواند به اندازه‌ی تریکوتیلومانیا (انگیزشی اجباری برای کندن موها، ابروها یا مژه‌ها)، اختلال هراس، فوبیا (ترس از اشیاء، حیوانات، افراد یا وضعیت‌های معین، معمولاً بسیار رایج و عادی در کودکان خردسال) یا اختلال وسواسی-اجباری شدید باشد، که تمام آن‌ها تلاش روان و بدن شما برای مقابله و متاسفانه ناموفق هستند.

درک روانکاوی از اضطراب

مسئله‌ی اضطراب در روانکاوی بسیار اهمیت دارد. فروید در سخنرانی‌های مقدماتی در باب روانکاوی، میان دو نوع اضطراب تمایز قائل شد: «اضطراب واقع‌بینانه»، یعنی ترس از خطر واقعی، و آن‌چه او «اضطراب نوروتیک» نامید، که ناشی از تضادهای روانی درونی است. او همچنین گفت که اضطراب می‌تواند جایگزینی برای تقریباً هر احساسی باشد که خودش را در قالب اضطراب تغییر می‌دهد یا تخلیه می‌شود.

بسته به این‌که از کدام مکتب اندیشه‌ی روانکاوی بپرسید، نقطه‌نظرات مختلفی در مورد این موضوع دریافت خواهید کرد. با این حال، یک چیز مشترک این است که همانند هر سمپتوم دیگری در روانکاوی، سمپتوم اضطراب دارای معنایی ناهشیار درک می‌شود، که برای هر فرد که آن را نشان می‌دهد خاص و منحصر به فرد است.

در رواندرمانی روانکاوی می‌توانید در مورد اضطراب خود و نحوه‌ی بروز آن صحبت کنید. از نقطه‌نظر روانکاوی، فقط در زمینه‌ی این‌که در رابطه با تحلیل‌گر/درمان‌گر خود چه کسی هستید و از کجا می‌آیید، می‌توانید شروع به درک معنای آن کنید و بر اضطراب خود چیره شوید.