والایش (Sublimation) چیست؟

والایش (Sublimation) چیست؟

• ۱ مهر ۱۳۹۷
• مقالات عمومی

اصطلاح «والایش^[۱]» در علوم قرون وسطایی ریشه دارد، نام فرایند وسوسه‌انگیزی که در آن ماده‌ی جامد به گاز تبدیل می‌شود، همانند وقتی که تکه‌ای ذغال داغ شعله می‌کشد. این اصطلاح، ملازمت بسیار با ایده‌ی تبدیل چیزی پست و ناچیز به چیزی شگفت‌انگیز و تقریباً روحانی داشت.

در درمان، «والایش» بسط و گسترش یافته است تا نحوه‌ای که تکانشی معمولاً زیان‌بار می‌تواند به اهدافی شریف بدل شود را پوشش دهد. به عنوان مثال، غرایز پرخاشگرانه برای ضربه یا لگد زدن را می‌توان به مهارت ورزشی هدایت کرد؛ میل به خودنمایی می‌تواند به مبنای توانایی برای خطاب قرار دادن شنوندگان درمورد چیزی با ارزش واقعی برای آن‌ها بدل گردد؛ احساسی که هیچ‌کس به آن گوش نمی‌دهد می‌تواند موجب زایش حرفه‌ی نویسندگی شود. فروید مخصوصاً به شیوه‌ای که هنرمندان، واقعیت اغلب پرهرج‌ومرج زندگی خود را به چیزی با استفاده‌ی عمومی تبدیل می‌کنند علاقه‌مند بود. هنرمند یا نویسنده، «گریز خصوصی [خود] از واقعیت» را به خلق ابژه‌هایی عمومی استحاله می‌کند که دیگر افراد را به حرکت درمی‌آورند، علاقه‌مند می‌سازند و الهام می‌بخشند. روانکاو فرانسوی به نام ژک لکان^[۲]، بر نوعی والایش متمرکز شد که می‌تواند میل بی‌نتیجه به سکس را به هنر رمانتیک بدل گرداند. او ادعا می‌کرد شعر عاشقانه زمانی شکوفا می‌شود که سکس ممنوع باشد.

والایش یکی از اهداف درمان است. درمانگر می‌داند که تمام خواهش‌های ما نمی‌توانند به حقیقت بپیوندند، اما این به معنای یأس و ناامیدی مداوم نیست. ما می‌توانیم رانه‌های مسئله‌ساز خود را تا جای ممکن به مسیری سازنده هدایت کنیم. ممکن است اثر هنری خلق نکنیم، اما باید با کمک درمان، راهی برای بدل کردن حرمان به فعالیتی رستگارکننده و تسلابخش بیابیم.

[۱]  Sublimation

[۲]  Jacques Lacan