وقتی درمان درست پیش نمی‌رود، چه باید کرد؟

• ۲۸ تیر ۱۳۹۸
• مقالات عمومی

اتحاد درمانی

در طول ۳۰ سال گذشته، تحقیق بر روی روان‌درمانگری به روشنی نشان داده است، برای سنجش اینکه یک درمان موفق می‌شود یا نه، کیفیت رابطه‌ی میان مُراجع و درمان‌گر (یا آن‌چه اتحاد درمانی نامیده می‌شود) عامل پیش‌بینی بسیار مهمتری از رویکرد خاص درمان (برای مثال روان‌تحلیلی، شناختی-رفتاری، انسان‌گرایانه و غیره) است، در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰، من و همکارانم شروع به تحقیق در مورد آن چیزی کردیم که «گسست‌های اتحاد درمانی» می‌نامیدیم. گسست‌های اتحاد، لحظات یا دوره‌هایی در درمان هستند که کشمکش‌ یا شکست در اتحاد درمانی وجود دارد. این گسست‌ها می‌توانند از نظر کیفیت و شدت در طیفی از اپیزودهای دراماتیک که مراجعین اعتماد خود را به درمان‌گر از دست می‌دهند و ممکن است از درمان خارج شوند، تا گسست‌های ظریف‌تر که آن‌ها حس مبهمی دارند که چیزی درست نیست اما به آن بی‌اعتنایی می‌کنند، قرار داشته باشند.

ما متوجه شدیم که گسست‌های ائتلاف در تمام انواع درمان به شدت رایج هستند، و اغلب مراجعین تمایلی به ابراز نگرانی‌های خود در مورد این‌که درمان با درمان‌گرشان چطور پیش می‌رود، ندارند. آن‌ها همچنین گاهی نسبت به صحبت در مورد هرگونه نگرانی یا احساس منفی که راجع به درمان‌گر خود دارند، بی‌میل هستند. یافته‌ی ناراحت‌کننده‌تر این بود که درمان‌گران اغلب متوجه نمی‌شوند که گسست‌هایی در اتحاد درمانی وجود دارد. به علاوه، درمان‌گران وقتی متوجه گسست‌ها می‌شوند، اغلب فاقد مهارت برای مقابله با آن‌ها به طریقی سازنده هستند. خبر خوب این است که وقتی درمان‌گران قادر به کشف گسست‌ها در اتحاد درمانی هستند و مهارت برای کار با آن‌ها به شکل درمانی دارند، گسست‌ها می‌توانند عاقبت به یکی از ارزشمندترین چیزهایی که در طول درمان رخ می‌دهد تبدیل شوند.

نیز از اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰، من و همکارانم به انجام پژوهش در مورد این‌که چه چیزی موجب وقوع گسست در اتحاد درمانی می‌شود ادامه داده‌ایم، و این‌که چگونه به بهترین نحو با آن‌ها در درمان مواجه شویم. ما همچنین برنامه‌هایی آموزشی را برای درمان‌گران تدوین کرده‌ایم که بر کار با گسست‌های اتحاد متمرکز می‌شوند و تحقیقاتی را در حمایت از ارزش این نوع آموزش انجام داده‌ایم.

بسیاری از تیم‌های تحقیقاتی دیگر در سراسر جهان نیز مشغول مطالعه‌ی موضوع گسست‌های اتحاد بوده‌اند، و بدنه‌ی عظیم و رو به رشدی از شواهد تجربی وجود دارد که راهکارهای واضحی برای درمان‌گران در مورد چگونگی شناسایی گسست‌های اتحاد و کار با آن‌ها فراهم می‌کند.

پیشنهادهایی برای درمانگران

در این‌جا دستورالعمل‌هایی کلی برای درمانگران ارائه شده است:

• منطق درمانی روشنی برای تکنیک‌ها، اعمال و/یا رفتارهای خود فراهم کنید.
• انتظار داشته باشید که گسست‌هایی در اتحاد درمانی رخ دهند، و تشخیص دهید که این گسست‌ها فرصت‌های ارزشمندی برای کاوش و تغییر مهیا می‌سازند نه موانعی در برابر درمان.
• با دقت به سطح توافق میان خودتان و مراجع‌تان در رابطه با اهداف کلی درمان و وظایف لازم برای نیل به آن اهداف توجه کنید.

اگر مراجع نگرانی‌ها یا شکایاتی را در مورد شیوه‌ی خاص درمان ابراز می‌کند، برای کاوش راه‌های بدیل پیش روی در درمان با او همکاری کنید:

• به دفاع‌های مراجعین خود احترام بگذارید و در کاوش کارکرد انطباقی‌شان با آن‌ها همکاری کنید.
• به بحث در مورد این‌جا و اکنون رابطه‌ی درمانی با مراجع خود بپردازید.
• در مورد رابطه‌ی درمانی، بازخورد بدهید و خواهان بازخورد شوید.
• واکنش‌های مراجعین خود را به تمام مداخلات پیگیری کنید.
• به نشانه‌های ظریفی که ممکن است مشکلی در اتحاد وجود داشته باشد توجه کنید.
• به خاطر داشته باشید که کشف مشکلات در اتحاد می‌تواند دشوار باشد و اغلب در قالب اجابت یا کناره‌گیری ظاهر می‌شوند.
• به مراجعان اجازه دهید و تشویق کنید تا احساسات منفی خود را نسبت به رابطه‌ی درمانی بیان کنند.
• مسئولیت نقش خود را در گسست‌های اتحاد بپذیرید.
• به اشتباهات خود وقتی مرتکب آن‌ها می‌شوید اعتراف کنید.
• ترس مراجعان را نسبت به بیان احساسات منفی در مورد درمان یا رابطه‌ی درمانی مورد کند و کاو قرار دهید.
• به نوسانات در احساسات خودتان به عنوان نشانه‌های بالقوه در مورد این‌که چه اتفاقی در رابطه‌ی درمانی می‌افتد توجه کنید.

پیشنهادهایی برای مُراجعان

در زیر نکاتی کلی برای مراجعین آمده است:

• به یاد داشته باشید که کیفیت اتحاد درمانی، یکی از بهترین پیش‌بین‌های این است که درمان شما مفید خواهد بود یا خیر.
• آیا احساس می‌کنید که شما و درمان‌گرتان زبان هم‌دیگر را می‌فهمید؟
• آیا به درمان‌گر خود اعتماد دارید؟
• آیا اطمینان دارید که شیوه‌ای که شما و درمان‌گرتان در حال کار درمانی هستید، معقول است؟
• آیا درمان‌گر شما به پرسش‌هایتان راجع به این‌که درمان چگونه کار می‌کند، به طریقی سر راست و غیردفاعی پاسخ می‌دهد؟
• به یاد داشته باشید که گسست‌ها در اتحاد، در درمان رایج هستند و بحث در مورد آن‌ها با درمان‌گرتان می‌توان بخش باارزشی از فرایند درمان باشد.
• اگر احساس می‌کنید که درمان‌گرتان دچار سوءفهم از شما است، یا احساس بی‌اعتمادی، شکاکیت، آسیب یا خشم می‌کنید، از طرح آن در جلسه نترسید.
• اگر به ترک درمان فکر می‌کنید چون احساس می‌کنید درمان‌گرتان شما را درک نمی‌کند، ابتدا سعی کنید نگرانی‌های خود را مطرح کنید تا ببینید که چگونه واکنش نشان می‌دهد.
• آیا درمانگر شما نسبت به بحث در مورد گسست‌ها در اتحاد درمانی با شما گشوده به نظر می‌رسد؟
• آیا درمانگر شما نسبت به پذیرش اشتباه، گشوده به نظر می‌رسد؟

اگر متوجه می‌شوید که وقتی نگرانی‌های خود را در مورد نحوه‌ی درمان یا رابطه‌ی درمانی مطرح می‌کنید، درمانگر شما حالت دفاعی به خود می‌گیرد یا شما را سرزنش می‌کند، احتمالاً زمان آن فرا رسیده است تا دنبال درمان‌گر دیگری بگردید.

با این حال، اگر درمان‌گر شما گشوده به نظر می‌رسد و حقیقتاً تلاش می‌کند تا چیزها را از دیدگاه شما بببند و بررسی کند که چه نقشی ممکن است در گسست داشته باشد، احتمالاً می‌ارزد که فرصتی به اوضاع بدهید. رفع گسست‌های اتحاد ممکن است زمان ببرد، اما می‌تواند همچنین بخش به شدت ارزشمند از درمان شما باشد.

پژوهش در باب گسست‌های اتحاد درمانی به حوزه‌ی بیش از پیش مهمی از  تحقیقات تبدیل شده است، و تحولات جدیدی دائماً به ظهور می‌رسند.