از روان‌کاوی کلاسیک تا روان‌کاوی معاصر

• ۳۱ فروردین ۱۳۹۷
• کتاب, مختص اعضای ویژه

از روان‌کاوی کلاسیک تا روان‌کاوی معاصر

روانکاوی هرگز کنار نمی‌کشد: روانکاوی فرویدی و پیروان (ناخلف) او

تقریباً تمامی اختلافات نظری با نظریه‌ی فرویدی، از آلفرد آدلر و کارل یونگ گرفته تا فیربرن، کوهوت و روانکاوی ارتباطی^[۱]، خط افتراق آنها با تعدیل یا رد یکی از این ایده‌های بنیادی فرویدی (پاراگراف سوم) ترسیم می‌شود.

این کتاب دکتر ایگل^[۲] که بعد از مدت‌ها انتظار منتشر شد ایده‌های فرویدی را به طرز ماهرانه‌ای گرد می‌آورد و با روشنی و ایجاز ارائه می‌دهد. از آنجا که ایگل تاروپود تفکر فروید را تشخیص می‌دهد و به آن‌ها وضوح مفهومی می‌بخشد کتاب را به صورت متن فشرده‌ ارزشمندی از همه‌ی نوشته‌های فروید در آورده است بدون اینکه مشکلات بغرنج ناشی از کاربست نظری و بالینی ایده‌های فروید را از نظر دور بدارد. صرف این کار کتاب او را به خلاصه‌ای ارزشمند برای هر نوع خوانش از فروید بدل می‌سازد.

در فصل اول ایگل شرح می‌دهد که چگونه فروید کارش را بر چهار اصل محوری بنا نهاد و چطور این اصول منطق درونی پروژه‌ فروید را آشکار می‌سازد:

ـ اصل ثبات^[۳]

ـ اثرات بیماری‌زا^[۴] و مجزاسازی^[۵] محتواهای ذهنی

ـ واپس‌رانی، تعارض درونی و ناهشیار پویا^[۶]

ـ نظریه‌ی سائق غریزی

اصل ثبات، یا آن‌طور که بعد اصل نالذتی (Unlust) نامیده شد سنگ بنای نظریه‌ فروید است. هم از طریق آن پدیده‌های روان‌شناختی را به فرایندهای زیستی و فیزیوشیمیایی گره می‌زند، و هم سه اصل بنیادی دیگر را نهایتا در یک ساختار منطقی واحد به هم پیوند می‌دهد. این مفروضه محوری برای فراروان‌شناسی فروید ضروری است. با تقلیل همه‌ پدیده‌ها به پویایی‌های تجمیع و تخلیه‌ تنش، میان روان و جسم اتحاد برقرار می‌کند.

فروید با فرض اینکه اصل ثبات بر زندگی ذهنی حاکم است توانست سبب‌شناسی هیستری را بنویسد. با این فرض آغازین که همه‌ی تجارب تروماتیک منجر به تجمع عاطفه می‌شوند که در حالت عادی مستقیماً بروز می‌یابند و منجر به تخلیه‌ی تنش می‌شوند. بنابراین در وضعیت‌های «بهنجارِ» تروما، «بار» عاطفی در طول زمان برچیده می‌شود. به زبان مهیج فروید، خاطره‌ تروما وارد «مجموعه عظیم تداعی‌ها» می‌شود و به‌تدریج شدتش کاهش می‌یابد. برای مثال مانند وقتی‌که خطر یک تصادف شدید اتومبیل از بیخ گوشتان می‌گذرد.