واکنش مراجعان به بارداری درمانگران

• ۱۰ مرداد ۱۳۹۸
• مختص اعضای ویژه, مقالات تخصصی

هرگز واکنش «آنی»، نخستین مراجع‌ام را که به او اطلاع دادم اولین فرزند خود را باردار هستم، فراموش نخواهم کرد. او آشکارا پریشان شد و پرسید: «کافی‌ات نیست؟». در ابتدا گیج شدم. من هیچ فرزند دیگری نداشتم. سپس متوجه شدم که او درباره‌ی من حرف نمی‌زند، بلکه در مورد خودش حرف می‌زند. در تجربه‌ی او که فرزند اول میان ۱۰ بچه بود، رسیدن نوزادهای جدید به معنای توجه کمتر و کمتر و مسئولیت بیشتر و بیشتر برای او بود.

آموزش پس از فارغ‌التحصیلی‌ام من را برای این وضعیت آماده نکرده بود، پس به کتابخانه رفتم (بله، کتابخانه. ماجرا متعلق به ۳۵ سال پیش است؛ پیش از این‌که اینترنت زندگی ما را تغییر دهد).

مقالات اندکی که در مورد تأثیر حاملگی درمانگر بر مراجعین بود را پیدا کردم، غالباً از نقطه‌نظر روانکاوی بودند و مفهوم «انتقال» را در بر می‌گرفتند. قطعاً در مورد مرجع من «آنی» صدق می‌کرد. اما آیا در مورد تمام کسانی که برای درمان می‌دیدم نیز صادق بود؟ در آن زمان، کمبود مسلم اطلاعات داشتیم.

کاش می‌توانستم بگویم که از آن زمان تا کنون پیشرفت قابل توجهی صورت گرفته است، اما متاسفانه، تحقیق در مورد تاثیر حاملگی درمانگر بر نگرش، رفتار و پیشرفت مراجعین، در حال حاضر چندان چندان فرقی با آن زمان ندارد. اکثر مقالات موجود همچنان بر اساس نظریه‌ی روانکاوی هستند.

برای کسانی که آموزش آن‌ها از دیدگاه نظری متفاوتی است (در مورد من، رویکرد آدلری)، رابطه با درمانگر همیشه استعاره‌ای مفید در این‌جور مواقع تلقی نمی‌شود. در کار درمانی راه‌حل-محور یا کوتاه-مدت، بررسی آن‌چه شبیه «انتقال» به نظر می‌آید می‌تواند درمان را منحرف کند.

تجربه‌ی من این بوده است که واکنش مراجع، به اندازه‌ی خود مراجع منحصر به فرد است. در طی آن دوره‌ی ده ساله که چهار فرزندم را به خانواده اضافه می‌کردم، به حساب خودم تقریباً ۱۸۰ مراجع مختلف را در حالی که باردار بودم دیدم.

برای اکثر مراجعانم، بررسی رابطه‌ با من بخش اصلی زمان ملاقات‌مان را تشکیل نمی‌داد. آن‌ها به واقعیت تغییر ظاهر و تغییر منزلت من به عنوان مادر اذعان می‌کردند. به طور مناسبی به آسایش من علاقه داشتند و در مورد مواردی کنجکاو بودند که اکثر مردم در مورد آن‌ها کنجکاو هستند وقتی یکی از آشنایانشان حامله است. مواردی مثل جنسیت و اسم نوزاد.

اما بعد، آن‌ها به کار بر روی اضطراب یا افسردگی خود، یا دعواهای خود با نوجوانان‌شان، یا نومیدی در عشق و کار بازمی‌گشتند. برای اکثر افراد، طی کردن مسیر انتقال به جای پیشرفت درمان موجب اختلال در آن می‌شد.

انتقال، آری یا نه؟

و سپس مراجعینی بودند که به بارداری من به شیوه‌هایی پاسخ می‌دادند که نشان می‌داد فروید ایده‌ی «انتقال» را پر بیراه نگفته است. آن‌ها عموماً در مقولاتی که در زیر می‌آید قرار می‌گرفتند. اما برای افزودن به پیچیدگی تفکر ما، سایر مراجعان با ارائه‌ی مشابه، تحلیل انتقال را مناسب یا سودمند نمی‌یافتند.

بنابراین برخی نمونه‌ها را عرضه می‌کنم از این‌که چه موقع صحبت در مورد انتقال با مراجعانم سودمند بود و چه موقع نبود. قصد ندارم نشان دهم که تجربه‌ی من جهان‌شمول است. در عوض حکایت‌هایی را در میان می‌‌گذارم تا به همکاران زن جوان‌ترم کمک کنم که در مورد انواع واکنش‌های مراجعین به بارداری خود فکر کنند و شاید برای آن‌ها آماده شوند.

اطمینان دارم کسانی هستند که با برخی از تصمیماتی که من و مراجعینم در این موارد گرفتیم مسئله خواهند داشت. لطفاً توجه داشته باشید که این‌ها طرح‌هایی سرانگشتی از مراجعین جاری با درمان‌های گاهی‌اوقات پیچیده هستند. هر یک از این داستان‌ها، طبعاً ماجرایی بیش از آن‌چه بتوانم در این‌جا ارائه دهم دارد.