درآمدی بر اخلاق روانکاوی: خوانش انتقادی اخلاق لکان

درآمدی بر اخلاق روانکاوی: خوانش انتقادی اخلاق لکان

• ۲۰ آذر ۱۴۰۱
• آموزش روانکاوی, مختص اعضای ویژه

درآمدی بر اخلاق روانکاوی: خوانش انتقادی اخلاق لکان

سمینار اخلاق روانکاوی لکان (۱۹۵۹-۱۹۶۰)، از دیدگاه فرویدی، به یک سوال بنیادی فلسفی می‌پردازد که به طور کلاسیک توسط اخلاق نیکوماخوسی ارسطو عنوان شده است: حیات انسان چگونه به بهترین شکل سپری شده و تحقق می‌یابد؟ آیا اخلاقی از این نوع ذاتاً در روانکاوی وجود دارد؟ لکان مسئله‌ی میل را کانون اخلاق خویش قرار می‌دهد. شاید رهایی خودمختارانه و رسوایی‌آمیز او از قواعد و عبور احتمالی او از محدوده‌ها (رجوع شود به رودینسکو، ۱۹۹۳) باعث شده باشد که روانکاوان غالب این پند او را نادیده بگیرند که: «در هر لحظه باید بدانیم که رابطه مؤثر ما با میل به نیکی کردن، با میل به شفا دادن چیست؟» (لکان ۱۹۵۹-۱۹۶۰، ص ۲۱۹). این یعنی که میل روانکاو، و بیمار، همواره در تلاش او برای حفظ یک جایگاه اخلاقی نقش دارد. بررسی سمینار لکان این رابطه را آشکار ساخته و به تعدادی از مسائل حل نشده نیز اشاره می‌کند. میل بیمار موضوع پیچیده‌ای است که به راحتی درگیر سازش، دفاع و انتقال نورتیک می‌شود، و تعهد روانکاو به آن نیز به علت وجود همزمان میل خودش، مشکل‌آفرین است. بنا بر اظهار لکان، باید بر آموزش درباره میل روانکاو تأکید بیشتری شود، اما فراتر از آن پیشنهادی ارائه می‌کند مبنی بر نهادینه ساختن یک «نفر سوم» به عنوان ارزیاب و هم‌صحبت در روش‌های معمول روانکاوی. شاید روانکاوی رشته‌ای نباشد که بتواند به یک رابطه درمانی دوتایی محدود شود.