تفسیر رؤیا در روانکاوی معاصر | بخش سوم

تفسیر رؤیا در روانکاوی معاصر | بخش سوم

• ۲۸ آذر ۱۴۰۰
• تحلیل رؤیا, مختص اعضای ویژه

روایت رؤیا: فعالیت سازمان‌دهی ناهشیار در بافت

در نقش خود به عنوان مشارکت‌کننده در بحث راجع به مطالب بالینی گالیت اتلس^[۱]، ابتدا به برخی نکات کلی در مورد آنچه به اعتقاد من کارکردهای بنیادین رؤیا هستند و بهترین نحو کار کردن با رؤیاهاست اشاره خواهم کرد، و بعد به رؤیاهای بیمار دکتر اتلس درون بافت‌های شخصی و روانکاوانه‌ی آنها خواهم پرداخت.

خواب دیدن یعنی فکر کردن در هنگامی که خواب هستیم. طبق تعریف، رؤیا یعنی تفکر ناهشیار و من آن را استمرار پردازش ضمنی و آشکار که در طول بیداری اتفاق می‌افتد می‌دانم. رؤیا بهترین پنجره را به تفکر ناهشیار ارائه می‌دهد.

و ما چه خوابی می‌بینیم؟ ما در مورد ضروری‌ترین دغدغه‌های خود رؤیا می‌بینیم: رؤیاهای ما عبارتند از تلاش‌هایی برای حل تعارض، خودتنظیمی، تنظیم عاطفه، پیش‌بینی و حرکت‌های رشدیافته‌تر، تقویت الگوهای تهدید شده‌ی سازمان، تحکیم تجربه‌ی جدید، و انسجام و بهبود یادگیری جدید. رویدادهای روزانه با جریان‌های متقاطع عمیق‌تر زندگی ما درگیر می‌شوند، و الگوهای سازماندهی محدود کننده یا رشد دهنده، حیات‌بخش یا مرگ‌آور را فعال می‌کنند. در آنچه من مدل سازمانی رؤیا می‌نامم، فرض کرده‌ام که کارکردهای خارق‌العاده‌ی رؤیا عبارتند از تحول، حفظ و بازگرداندن سازمان روانی و تنظیم عاطفه، همراستا با تغییر اولویت‌های انگیزشی (فاسهاگ، ۱۹۸۳، ۱۹۸۸، ۱۹۹۷، ۲۰۰۷، ۲۰۰۸). اگر چه در یک موقعیت، رؤیابین روش آشنا و ناتوان‌کننده‌ برای رابطه با دیگران (که در طی روز قبل فعال شده است) را تکرار می‌کند، در موقعیتی دیگر رؤیابین شیوه‌ی بودن جدید و رشد یافته‌ای را خواب می‌بیند که تجربه‌ی جدید و حیات‌بخشی از خود اوست.

رؤیا از پردازش و کدگذاری نمادین هم تصویری و هم کلامی استفاده می‌کند. از آنجا که تفکر تصویری متعلق به پردازش عاطفی نیمکره‌ی راست مغز است که در خواب‌های REM (حرکات سریع چشم) فعال‌تر است، رؤیاهای REM اغلب تجسم قدرتمندی از تلاش‌های رؤیابین برای مقابله با مسائل هیجانی بنیادین هستند.

به نظر من، رؤیاها درونی‌ترین دغدغه‌های رؤیابین را به طور مستقیم و استعاری فاش می‌سازند. من، عملکرد دفاعی/ پنهانی همه‌جانبه در شکل دادن به رؤیاها را مفروض نمی‌گیرم و بنابراین از تمایز محتوای آشکار/پنهان اجتناب می‌کنم و صرفاً به محتوای رؤیا اشاره می‌کنم.

هدف تحلیلی در درک یک رؤیا این نیست که به «زیر[۲]» محتوای آشکار برسیم. در عوض، هدف عبارت است از درک محتوای رؤیا در بافت روایت رؤیا که به شکلی مستقیم‌تر، منسجم‌تر و استعاری‌تر، آن چیزی را آشکار می‌سازد که رؤیابین تجربه می‌کند و می‌اندیشد. همانند کاری که اکثر تحلیل‌گران با روایت بیداری انجام می‌دهند، من پیشنهاد کرده‌ام که در کاوش و تحقیق اولیه بر تکمیل روایت رؤیا تمرکز کنند که به رؤیابین کمک می‌کند از حالت بیداری ذهن خارج شود و تا جای ممکن دوباره به تجربه‌ و تخیلات رؤیابین درون رؤیا وارد شود و آن‌ها را تقویت نماید. برای درک رؤیا، ما می‌‌خواهیم تا جای ممکن به ساختار (سازمان) روایت رؤیا نزدیک بمانیم. این امر به نوبه‌ی خود تحمیل سازمان تحلیل‌گر بر رؤیا را کاهش می‌دهد و بدین ترتیب موجب افزایش اعتقاد تجربی رؤیابین در مورد اعتبار تجربه‌ی رؤیای خود می‌شود. در تقابل با این مفهوم کلاسیک که تصاویر جایگزین‌هایی مبدل برای چیز دیگری هستند، از نظر من رؤیابین تصاویر را مانند کلمات برای معانی که آن‌ها ثبت می‌کنند به منظور پیشبرد تلاش‌های خود برای اندیشیدن در مورد مسائل مورد نظر انتخاب می‌کند. پس وظیفه‌ی ما درک معنای تصاویر است همان‌طور که انتخاب شده و درون بافت روایت رؤیا استفاده می‌شوند. درخواست تداعیها برای تصاویر رؤیا خارج از بافت رؤیا، و نه درون بافت آن، روایت رؤیا را چندپاره می‌سازد. به نظر من این می‌تواند ما را از درک اندیشه‌ی رؤیابین دور کند.