مقاومت در برابر روانکاوی | زیگموند فروید

مقاومت در برابر روانکاوی | زیگموند فروید

• ۳ آذر ۱۴۰۰
• زیگموند فروید, مختص اعضای ویژه

مقاومت در برابر روانکاوی

کودکی در آغوش پرستارش با دیدن چهره‌ی یک فرد غریبه رو بر‌گردانده و جیغ می‌کشد؛ یک مرد پارسا فصل جدید را با دعا آغاز کرده و به نخستین میوه‌های سال با طلب برکت خوش‌آمد می‌گوید؛ یک روستایی از خرید داس خودداری می‌کند مگر آن که داس علامتی که برای والدینش آشناست را داشته باشد. تمایز میان این وضعیت‌ها آشکار بوده و در ظاهر اثبات می‌کند که فرد در هر یک از آن‌ها به دنبال انگیزه‌ای متفاوت است.

با وجود این، نادیده گرفتن وجه مشترک میان آن‌ها، اشتباه است. در هر مورد با با یک نوع نا-لذتی رو به رو هستیم. کودک آن را با شیوه‌ای ابتدایی ابراز می‌کند، مرد پارسا آن را با یک حقه فرو می‌نشاند، در حالی که روستایی از آن به مثابه انگیزه‌ای برای یک تصمیم استفاده می‌کند. منبع این نا-لذتی مطالبه‌ای است که توسط هر چیز جدید در ذهن ایجاد می‌شود، هزینه روانی‌ای که طلب می‌کند و بلاتلکیفی، روی انتظار بیمناکی که به همراه خود می‌آورد انباشته می‌شود. اختصاص دادن یک مطالعه کامل به واکنش‌های ذهنی در برابر چیزهای تازه جالب خواهد بود؛ چرا که تحت شرایط به خصوص، که دیگر بدوی نیست، می‌توانیم رفتاری از نوع متضاد را مشاهده کنیم – عطش تحریک که خود را روی هر چیزی که تازه باشد می‌افکند، صرفاً به این دلیل که آن چیز تازه است.

در اقدامات علمی نباید جایی برای عقب‌نشینی از تازگی وجود داشته باشد.

علم، با ناکامل و ناکافی بودن ابدی خود، در مسیر امید به رستگاری در کشفیات جدید و روش‌های جدید مسائل یاد شده می‌کوشد. علم برای این که فریب نخورد به خوبی خود را به شکاکیت مجهز کرده است و هیچ چیز جدیدی را نمی‌پذیرد مگر این که در برابر سخت‌گیرانه‌ترین آزمایش‌ها دوام آورده باشد. با این حال گاهی اوقات، این شکاکیت دو ویژگی پیش‌بینی نشده را نشان می‌دهد؛ ممکن است شدیداً بر خلاف آنچه جدید است هدایت شود و در عین حال آنچه آشنا و پذیرفته شده است را مستثنا کند، و ممکن است به رد چیزها، پیش از آزمایش آن‌ها راضی باشد. اما با چنین رفتاری خود را به مثابه امتداد واکنش بدوی علیه آنچه تازه است و به مثابه پوششی برای حفاظت از آن واکنش، نشان می‌دهد. این که چند وقت یکبار در تاریخ پژوهش علمی این اتفاق افتاده است که نوآوری‌ها با مقاومت شدید و ستیزه‌جویانه مواجه شوند، بر کسی پوشیده نیست، در حالی که رویدادهای متعاقب نشان داده‌اند که این مقاومت بی‌جا بوده و آن امر تازه از ارزش و اهمیت برخوردار بوده است. چیزی که مقاومت را برانگیخته، به عنوان یک قاعده، عوامل به خصوصی در موضوع امر تازه بودند، از سوی دیگر، عوامل متعددی باید ترکیب شوند تا فوران واکنش بدوی امکان‌پذیر گردد.