دورا | گزارش تحلیلی یک مورد هیستری

دورا | گزارش تحلیلی یک مورد هیستری

• ۱ مرداد ۱۳۹۸
• آموزش روانکاوی, مختص اعضای ویژه

متن پیش‌رو مروری بر مقاله‌ی مطرح «گزارش تحلیلی یک مورد هیستری» زیگموند فروید است که پیرامون بیماری به نام «دورا» نوشته شده است.

درآمد

دورا نام دختری ۱۸ ساله است که با ورود کوتاه‌اش به روانکاوی، ذهن روانکاوش دکتر زیگموند فروید را به یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ روانکاوی از ابتدا تا کنون رهنمون می‌سازد؛ مفهوم انتقال. او با پدر و مادر و برادری که یک و نیم سال از او بزرگتر است زندگی می‌کند.

پدر دورا که در اواخر دهه‌ی چهل سالگی به سر می‌برد به بیماری سل مبتلاست. او کارخانه‌داری مرفه است و گویی که دورا عمیقاً به او عشق می‌ورزد. به دلیل این بیماری است که از زمانی که دورا ۱۰ سال دارد، پدر به انواع درمان‌های مختلف تن دهد.

فروید می‌گوید دورا «نه تنها مواهب ذاتی و برتری هوشی، بلکه استعداد بیماری‌اش را نیز از خانواده‌ی پدر کسب نموده است». در ۸ سالگی دورا دچار یک‌جور تنگی نفس می‌شود. در پی چنین حملاتی است که –در ادواری- منجر به از دست دادن کامل صدا در دورا می‌شود.

فروید هیچگاه مادر دورا را ملاقات نکرده است، با وجود این، گویا نسبت به او خشم دارد. او در توصیف مادر دورا او را زنی بی‌فرهنگ و احمق می‌داند که تمام تمرکزش را روی رتق و فتق امور خانه گذاشته است. این همایندی حس فروید به مادر دورا و خود دورا شاید بی‌دلیل نباشد. دورا همواره مادرش را تحقیر می‌کند و از او به تندی انتقاد می‌کند. این احتمالاً همان چیزی است که بعدها قرار است «همانندسازی فرافکنانه» نامیده شود. می‌توان یک فرض را چنین نهاد که فروید دچار چنین حسی نسبت به مادر دوراست، شاید به خاطر اینکه دورا اینگونه می‌خواهد و این را به دنیای روانی فروید فرافکنی کرده است.

از برادر دورا همین بس که او برخلاف خواهرش، محبوب مادر است. ساختاری کافی برای زیگموند فروید که در آن زمان در حال صورت‌بندی وضعت ادیپی است. علاقه‌ی فرزندان، هر دو به والد جنس مخالف است.

اولین تلاش برای درمان روانکاوانه، زمانی است که دورا پس از یک بگومگوی ملایمی که بین او و پدرش رخ می‌دهد، دچار حمله‌ی بی‌هوشی می‌شود. علامتی کلاسیک از یک حمله‌ی هیستریک. فروید این وضعیت را «هیستری کوچک» می‌نامد. علایمی همچون تنگی نفس، سرفه عصبی، آفونی، میگرن، انزوا و بیزاری از زندگی.