اهمیت وضعیت ادیپی | رانلد فیربرن

• ۳۰ آبان ۱۴۰۲
• رانلد فیربرن, مختص اعضای ویژه

اهمیت وضعیت ادیپی

پیش از این مطالبی گفته شد تا نشان دهم تکنیکی که به موجب آن پرخاشگری برای مقهور ساختن لیبیدو به کار می‌رود، فرآیندی است که با برداشت فروید از «واپس‌رانی» و مفهوم من در مورد «واپس‌رانی غیرمستقیم» جایگاه مشترکی پیدا می‌کند. با وجود این، دیدگاه‌های من در مورد منشاء این تکنیک با نظرات فروید متفاوت است. طبق نظر فروید، این تکنیک به عنوان ابزار دفع یا کاهش‌ بیان تکانه‌های لیبیدویی (محرم‌آمیزی) نسبت به والد جنس مخالف و تکانه‌های پرخاشگرانه (والدکُشی) نسبت به والد جنس موافق در شرایط وضعیت ادیپی به وجود آمده است. از طرف دیگر، بر اساس دیدگاه من، این تکنیک ریشه در دوران طفولیت دارد که به عنوان ابزاری برای کاهش بیان لیبیدو و پرخاشگری از طرف نوزاد نسبت به مادرش به وجود آمده است، مادری که در این مرحله، تنها اُبژه‌ی مهم او را تشکیل می‌دهد و کاملاً به او وابسته است. این اختلاف دیدگاه کاملاً درست و به بدین صورت تأویل خواهد شد که من در ارزیابی وضعیت ادیپی به عنوان یک مفهوم توضیحی از فروید جدا شده‌ام. از نظر فروید، وضعیت ادیپی یک علت نهایی[۱] است؛ اما من دیگر نمی‌توانم با این دیدگاه موافق باشم. بنابراین، اکنون فکر می‌کنم که نقش علت نهایی، که فروید به وضعیت ادیپی اختصاص داده است، باید به مرحله‌ی وابستگی نوزادانه[۲] اختصاص داده شود. مطابق با این دیدگاه، وضعیت ادیپی بیش از آنکه خودش را با یک پدیده‌ی عِلی نشان دهد، یک محصول نهایی است. وضعیت ادیپی یک وضعیت پایه نیست، بلکه برگرفته از وضعیتی است که نه تنها از نظر منطقی، بلکه از لحاظ زمانی نیز بر آن اولویت دارد. این وضعیت قبلی، همان است که به طور مستقیم از وابستگی جسمانی و عاطفی نوزاد به مادرش ناشی می‌شود، و مدتها قبل از اینکه پدر به اُبژه‌ای مهم برای نوزاد تبدیل شود، خودش را در رابطه‌ی نوزاد با مادرش اعلام می‌کند. در حال حاضر فرصتی برای شرح دقیق دیدگاه‌هایی که هم‌اکنون در مورد وضعیت ادیپی به دست آورده‌ام، نیست، دیدگاه‌هایی که قبلاً (۱۹۴۱) تا حدودی مطرح شده‌اند. با وجود این، با توجه به مقایسه‌ای که بین مفهوم واپس‌رانی خودم و مفهوم فروید انجام دادم، و آن را بر حسب وضعیت ادیپی ارائه نمودم، مطلوب به نظر می‌رسد که بخواهم به طور خلاصه پیشنهادم را مبنی بر نحوه‌ی معرفی  این وضعیت کلاسیک که آن را در یک طرح کلی ترسیم نموده‌ام، بیان کنم. لازم به یادآوری است که نه تنها در توضیحاتم در مورد منشاء واپس‌رانی، بلکه در گزارشم در مورد پیدایش وضعیت بنیادی درون‌روانی و در شرح تمایز ساختار درون‌روانی، من از وضعیت ادیپی به عنوان یک مفهوم توضیحی صرف‌نظر کرده‌ام. ارائه‌ی این توضیحات به صورت انحصاری بر حسب اقدامات کودک هنگام تلاش برای مقابله با مشکلات ذاتی موجود در وضعیت دوسوگرایی است، که در طی دوران نوزادی در زمان برقراری ارتباط با مادرش، به عنوان اُبژه‌ی اصلی نوزاد به وجود می‌آیند. اقدامات مختلفی که کودک در تلاشش برای مقابله با این وضعیت دوسوگرایی انجام می‌دهد، همگی قبل از ایجاد وضعیت اُدیپی اتخاذ شده‌اند. در تنظیم رابطه‌ی کودک با مادرش است که موقعیت درون‌روانی بنیادی ایجاد می‌شود، تمایز ساختار درون‌روانی تکمیل می‌شود، و واپس‌رانی آغاز می‌گردد؛ و تنها پس از وقوع این رشد و تحولات است که کودک برای رؤیایی با مشکلات خاصی که در وضعیت ادیپی وجود دارند، فراخوانده می‌شود. بنابراین، فراتر از ارائه‌ی یک مفهوم توضیحی، وضعیت ادیپی بیشتر پدیده‌ای است که باید بر حسب یک وضعیت درون‌روانی که از قبل ایجاد شده است، توضیح داده شود.