در باب همدلی

در باب همدلی

• ۷ مهر ۱۴۰۰
• روانشناسی خود, مختص اعضای ویژه, هاینتس کوهوت

در باب همدلی

به شیوه‌ی خودم خلاصه می‌کنم. فکر می‌کنم بسیاری از کسانی که در این جلسات صحبت می‌کردند، به حلقه صمیمی دوستان و همکارانم تعلق داشتند، که در یکی دو سال گذشته شروع به درک و هضم برخی از آثار من کرده‌اند که هنوز با انتشار فاصله‌ی زیادی داشتند و به آن شکل نهایی که بر آن اصرار دارم و در مورد آن بسیار وسواس دارم، در نیامده‌ بودند. اما معتقدم که در میان چیزهایی که در مورد آنها در کتابی به نام «تحلیل چگونه درمان می‌کند؟»[۱] نوشته‌ام، مقاله‌ای ۱۵۰ صفحه‌ای در مورد مفهوم دفاع و مقاومت که در سایه‌ی روانشناسی خود[۲] دیده می‌شود، و اظهار نظری گسترده در مورد مسائل مربوط به همدلی در سطوح مختلف معنای این کلمه، از مهم‌ترین آن مطالب هستند.

با وجود این واقعیت که چند سال پیش مدام می‌گفتم که از این موضوع خسته شده‌ام، اما تمرکزم را بر مسئله همدلی معطوف خواهم کرد. چنین کاری، بی‌نتیجه به نظر می‌رسد. بارها و بارها استدلال‌های مشابهی را می‌شنوم که آنقدر از معنای مورد نظر من دور هستند که احساس می‌کنم وقت، هیجان‌ها و انرژی‌ام را که می‌توانستم صرف ایده‌ها و کارهای جدید کنم، تلف کرده‌ام. اما از آنجایی که آدم احمقی هستم، با وجود عمر نسبتاً طولانی‌ام و امید به اینکه مقداری خرد و حکمت کسب کرده باشم، هنوز نمی‌دانم چرا وقتی مردم از شما همان سئوال لعنتیِ همیشگی را می‌پرسند، باید چیزی اشتباه باشد و یک جای کار می‌لنگد!

چیزی اشتباه است. آن چیزی که اشتباه است، همان نیست که در سال ۱۹۵۹ در مقاله اصلی‌ام در مورد «درون‌نگری و همدلی»[۳] گفتم که نوعی تحقیق یا بررسی رابطه‌ی بین شیوه مشاهده و تئوری بود. [همانطور که زیرنویس به وضوح نشان می‌دهد] این همان مقاله‌ای بود؛ که در مورد همدلی نبود، بلکه در مورد همدل بودن به عنوان یک عمل بود؛ اما در آن مقاله همدلی تنها در نقش تعیین کننده‌ی یک رشته بود، که آن رشته نیز، رشته‌ی روانشناسی محض است، رشته‌ای که با زندگی درونی انسان، حالات پیچیده روانی ارتباط دارد – تعریفی از روانکاوی که سال‌ها پیش پیشنهاد کرده‌ام.

به‌گمانم در یکی از سخنرانی‌های رسمی‌ام، زمانی که هنوز «آقای روانکاوی» بودم و در مرکز جنبش روانکاوی قرار داشتم، حتی در آن زمان هم گفتم که روانکاوی علم حالات پیچیده ذهنی است، تعریفی که این تئوری خاص، یا آن تئوری خاص را دور می‌زند، هر چند که ممکن است نظریه‌های مهمی باشند. این نکته نیز به همان اندازه مهم است که ضرورت حذف تئوری‌های خاص از تعریفی که ما از حوزه تحقیقاتی خاص خودمان داریم، درک شود، همانطور که در مورد تعریف علوم فیزیکی، به عنوان تئوری‌های علیت، زمان و مکان بکار می‌رود. به هیچ وجه گنجاندنِ صریح تئوری‌های خاص در تعریف، ضروری نیست. علوم فیزیکی وجود دارند که تئوری‌های علیت، زمان و مکان را به کار نمی‌گیرند، و با این حال، هنوز علوم فیزیکی هستند. بنابراین، همین امر در مورد روانکاوی نیز صدق می‌کند.

دلیل دیگری نیز وجود دارد که چرا می‌خواهم به مبحث همدلی بازگردم – یعنی، من از بابت سوءاستفاده از این مفهوم احساس مسئولیت می‌کنم. این حقیقت که رفتار مردم طوری بوده که انگار من از این مفهوم سوء استفاده کرده‌ام، موجب شد تا به شیوه‌ای حق به جانب و متکبرانه بگویم که «این احمق‌ها، آنچه را که من نوشته‌ام، نخوانده‌اند!» اما باز هم باید گوش می‌کردم. اگر آنها دچار سوءتفاهم شده‌اند (بدون شک انگیزه‌های نامعقول و غیرمنطقی نیز احتمالاً از نوع خودشیفتگی، رقابت‌پذیری وجود دارد، خدا می‌داند چه انگیزه‌ای دارند، نمی‌دانم، و واقعاً نمی‌خواهم این تفسیرهای احمقانه و بی‌معنی را انجام دهم؛ نکته این است که اگر آنها دچار سوءتفاهم شده‌اند، سایر افراد نیز باید دچار سوءتفاهم شده باشند. آنها ادعا می‌کنند که از طریق همدلی درمان می‌کنند، ادعا می‌کنند که فقط باید با بیماران «همدلی» کرد تا بهبود یابند. من اصلاً چنین اعتقادی ندارم! اما من اساساً به چیزی اعتقاد دارم؟