تداعی آزاد چیست؟

• ۲۱ مرداد ۱۳۹۹
• دانشنامه, مختص اعضای ویژه

(روش یا قاعده‌ی) تداعی آزاد [Free Association]

تداعی آزاد به روشی گفته می‌شود که بر اساس آن باید تمام افکاری که به ذهن می‌رسند، چه افکاری که بر اساس یک عنصر خاص (کلمه، عدد، تصویر رویا یا هر انگاره‌ی دیگری) شکل می‌گیرند و چه افکاری که فی‌البداهه به وجود می‌آیند، بدون استثنا به صورت کلامی بیان شوند.

تداعی آزاد یک تکنیک بنیادین در روان-کاوی است. تاریخ کشف آن را نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد، چرا که به تدریج بین سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۸۹۸، از زوایای مختلفی توسعه یافت.

الف. آنطور که کتاب مطالعاتی در باب هیستری (1895d) نشان می‌دهد، تداعی آزاد از شیوه‌های پیش‌تحلیلی[۱] بررسی ناهشیار، که به تلقین[۲] و متمرکز ساختن ذهن بیمار روی یک اندیشه‌ی خاص اتکا دارند، پدید آمد؛ این جستجوی مداوم فاکتور آسیب‌زا، باعث شد تا بر خود-ابرازی[۳] فی‌البداهه توسط بیمار تأکید شود. کتاب مطالعاتی در باب هیستری، نقشی را که بیماران در این فرآیند دارند بیشتر مشخص می‌کند (α).

ب. ضمناً فروید از تکنیک تداعی آزاد در خودکاوی[۴] خود –به‌ویژه در تحلیل رویاهای خود– استفاده می‌کرد. در این شرایط، یکی از عناصر رویا به عنوان نقطه‌ی آغازی برای کشف زنجیره‌های تداعی که منجر به افکار رویا[۵] می‌شوند، عمل می‌کند.