وقتی کلمات بیان نمی‌شوند: پلی فراتر از سکوت

وقتی کلمات بیان نمی‌شوند: پلی فراتر از سکوت

• ۱۰ آذر ۱۳۹۹
• آموزش روانکاوی, مختص اعضای ویژه

وقتی کلمات بیان نمی‌شوند: پلی فراتر از سکوت

روان‌درمانی، درمانی است که از طریق گفتگو و هم کلام بودن انجام می‌شود. تکنیک‌هایی مثل تداعی آزاد، تعبیر دادن و .. همگی از کلمات کمک می‌گیرند تا هم راهی برای ورود به ناهشیار باز شود و هم از طریق این بیان شدن خاصیت درمانی داشته باشد. اما زمان‌هایی پیش می‌آید که مراجع سکوت می‌کند، یا محتوای کلامی کمی دارد و ظاهراً ارتباط از طریق کلام قطع می‌شود. در چنین مواقعی سکوت مراجع چگونه تعبیر می‌شود؟

ما معمولاً سکوت مراجع را نوعی از «مقاومت» می‌نامیم. اما چنین تعبیری لزوماً کارساز نیست. چرا که ممکن است این سکوت تنها نوعی مقاومت نباشد بلکه گاهی حتی نشان‌دهنده‌ی این باشد که خود این فرآیند به کلام در آوردن از ابتدای امر شکل نگرفته است. به کلام در آوردن با توانایی شناخت و ابراز هیجانات همراه است و نیاز است که این فرآیند از نظر رشدی بهتر فهمیده شود.

در مراحل اولیه‌ی رشدی، اولین تجربیات حسی ما، احساسات بدنی ما هستند. ما دنیا را از طریق بدن می‌شناسیم و حس می‌کنیم. به تدریج این تجربه‌ها به صورت ذهنی، شناختی و بازنمایی کلامی و تصویرسازی شکل می‌گیرند و رشد پیدا می‌کنند و کم کم با پیچیده‌تر شدن زبان به کلام آورده می‌شوند. در این فرآیند پاسخ محیط بسیار اثرگذار است.