کنش معوق چیست؟

کنش معوق چیست؟

• ۵ بهمن ۱۴۰۰
• دانشنامه, مختص اعضای ویژه

کنش معوق | Deferred Action

فروید از این اصطلاح به کرات در ارتباط با دیدگاهش به زمانمندی و علیت روانی استفاده کرده است: تجربیات، تأثیرات و ردپای خاطره‌های را می‌توان در زمانی دیگر مورد تجدیدنظر قرار داد تا با تجربیات تازه یا با دستیابی به مرحله جدیدی از رشد سازگار شوند. در این صورت ممکن است نه تنها از معنایی تازه بلکه از اثربخشی روانی نیز بهره‌مند گردند.

فروید مکرراً و پیوسته از واژه «nachtrdglich» استفاده کرده و اغلب بر آن تاکید می‌کند. اسم این کلمه یعنی «Nachtrdglichkeit» نیز از همان اوایل بارها پدیدار می‌شود. بنابراین، با وجودی که هرگز تعریفی از کنش معوق ارائه نداد، فروید به آن به مثابه بخشی از ابزار مفهومی خویش نگاه می‌کرد. برای جلب توجهات به اهمیت این اصطلاح باید از ژک لکان قدردانی کرد. جا دارد اشاره کنیم که به واسطه شکست در انتخاب یک ترجمه منفرد هم مترجمان انگلیسی و هم فرانسوی فروید ردیابی کاربرد آن را غیرممکن ساخته‌اند.

ما اینجا قصد ارائه هیچ‌گونه نظریه‌ای در رابطه با کنش معوق نداریم؛ بلکه صرفاً اشاره‌ی کوتاهی می‌کنیم به اهمیت و معنای آن در چارچوب مفهوم فروید از زمان‌مندی و علیت روانی.

الف. اولین کاری که معرفی این اندیشه انجام می‌دهد، رد کردن تعبیر عجولانه است که دورنمای روانکاوانه پیشینه سوژه را به یک تعیین شدگی خطی تقلیل می‌دهد که هیچ چیز را متصور نمی‌شود مگر اعمال گذشته بر روی حال را. روانکاوی اغلب به علت این ادعا که کنش‌ها و امیال انسان را به سطح گذشته شیرخوارگی تقلیل می‌دهد مورد سرزنش قرار گرفته است؛ گفته می‌شود این گرایش با تکامل یافتن روانکاوی به طور فزاینده‌ای بدتر می‌شود: روانکاوان با کاوش بیشتر و بیشتر گذشته، از قرار معلوم سرانجام ادعا می‌کنند که کل سرنوشت فرد بشر در ماه‌های نخست زندگی او مشخص می‌شود – شاید حتی طی اقامت او در رحم…

در حقیقت فروید از ابتدا به این اشاره کرده بود که سوژه رویدادهای گذشته را در آینده مورد تجدیدنظر قرار می‌دهد (nachtrdglich)، و این تجدید نظر است که به آن‌ها اهمیت و حتی اثربخشی یا نیروی بیماری‌زا می‌بخشد. در ۶ دسامبر ۱۸۹۶، او برای ویلیام فلیس این‌گونه نوشت: «من در حال کار بر روی این فرضیه هستم که مکانیسم روانی ما به واسطه فرایند طبقه‌بندی (stratification) به وجود آمده است: محتوای موجود در شکل ردپای خاطره که گه‌گاه مطابق با شرایط تازه تحت یک بازآرایی قرار می‌گیرد – یک رونویسی مجدد».