عُقده به چه معناست؟

• ۸ مهر ۱۴۰۳
• دانشنامه, مختص اعضای ویژه

عُقده به چه معناست؟

اصطلاح «عُقده» به یادآوری‌های احساسی عمیق و برجسته‌ای اطلاق می‌شود که ممکن است به طور جزئی یا کامل ناآگاهانه باقی بمانند. عُقده‌ها بر اساس روابط بین‌فردی دوران کودکی شکل می‌گیرند و می‌توانند به ساختاردهی به تمام سطوح روان، از جمله هیجانات، نگرش‌ها و رفتارهای سازگارانه کمک کنند.

استفاده عمومی از اصطلاح «عُقده» به گرمی پذیرفته شده است (مانند «داشتن عُقده‌ها» و غیره). در مقابل، روان‌کاوان به تدریج از این اصطلاح کنار کشیده‌اند، مگر در عبارات «عُقده اُدیپ» و «عُقده اختگی».

بیشتر نویسندگان—از جمله فروید—مدعی هستند که اصطلاح «عُقده» را باید به مکتب روانکاوی زوریخ (بروئر و یونگ) نسبت داد. اما در واقع، این اصطلاح به وضوح در مطالعاتی در باب هیستری (۱۸۹۵) یافت می‌شود، زمانی که بروئر نظرات ژانه در مورد هیستری را توضیح می‌دهد[۱]، یا هنگامی که وجود «ایده‌هایی که هم‌اکنون وجود دارند و فعال‌اند ولی هنوز ناآگاهانه‌اند» را مطرح می‌کند: «این تقریباً همیشه به مجموعه ایده‌ها، یادآوری‌های وقایع خارجی و زنجیره‌های تفکر شخص مربوط می‌شود. ممکن است گاهی اوقات هر یک از ایده‌های فردی که در چنین مجموعه‌ای از ایده‌ها گنجانده شده، به طور آگاهانه فکر شود و آنچه که از آگاهی دور است فقط ترکیب خاص آن‌ها باشد.»[۲]