روان‌کژی چیست؟

روان‌کژی چیست؟

• ۴ مرداد ۱۳۹۹
• دانشنامه, مختص اعضای ویژه

روان‌کژی [Perversion]

کژروی از عمل جنسی «بهنجار[۱]» که مقصود از بهنجار، مقاربت جنسی با فردی از جنس مخالف برای رسیدن به اوج لذت جنسی[۲] از طریق دخول اندام تناسلی است.

گفته می‌شود روان‌کژی در جایی وجود دارد که ارگاسم با سایر ابژه‌های جنسی (هم‌جنس‌گرایی[۳]، میل جنسی به کودکان[۴]، رابطه جنسی با حیوانات[۵] و غیره) یا از طریق دیگر قسمت‌های بدن (رابطه‌ی مقعدی و غیره) اتفاق بیفتد؛ جایی که ارگاسم مطلقاً تابع شرایط بیرونی خاصی است، شرایطی که حتی به‌تنهایی می‌توانند برای ایجاد لذت جنسی کافی باشند (یادگار-پرستی[۶]، مبدل‌پوشی[۷]، تماشاگری جنسی[۸] و عورت‌نمایی[۹]، سادو-مازوخیسم[۱۰]).

در معنای جامع‌تر، «روان‌کژی» بر کل رفتار روانی-جنسی‌ای دلالت دارد که با این شیوه‌های نابهنجار کسب لذت جنسی  همراه است.

1. I. درک ایده‌ی روان‌کژی بدون ارجاع به یک هنجار[۱۱]، دشوار است. پیش از فروید از این عبارت برای اشاره به «کژروی‌های» غریزه (در معنای سنتی آن، یعنی رفتار از پیش تعیین‌شده‌ای که مشخصه‌ی یک گونه‌ی خاص بوده و از نظر عملکرد و ابژه‌های آن نسبتاً ثابت است) استفاده می‌شد و در واقع هنوز هم می‌شود.

در نتیجه نویسندگانی که تعدد غرایز را قبول دارند دسته‌ی بسیار گسترده‌ای از روان‌کژی‌ها را ایجاد کرده و اَشکال متعددی برای آن متصور هستند: روان‌کژی‌های «اخلاقی» (بزهکاری)، «غرایز اجتماعی» (روسپی‌گری)، غریزه‌ی تغذیه (پرخوری روانی[۱۲]، الکلیسم[۱۳]) (۱). همچنین از روان‌کژی برای توصیف منش و رفتار سوژه‌های خاصی که از خود بی‌رحمی یا شرارت بروز می‌دهند، استفاده می‌شود.

در روان-کاوی از واژه‌ی «روان‌کژی» منحصراً درباره‌ی سکسوالیته[۱۴] استفاده می‌شود. فروید در جایی که وجود غرایزی غیر از غرایز جنسی را به رسمیت می‌شناسد، در ارتباط با آن‌ها نامی از روان‌کژی نمی‌برد. در حیطه‌ی چیزهایی که او غرایز صیانت نفس[۱۵] می‌نامد – در این مورد مثلاً گرسنگی – وقتی مشکلات مؤثر بر تغذیه را شرح می‌دهد که بسیاری از نویسندگان آن‌ها را روان‌کژی غریزه‌ی تغذیه تلقی می‌کنند، هیچ اشاره‌ای به روان‌کژی نمی‌کند. طبق گفته‌ی فروید چنین مشکلاتی را باید به تأثیر سکسوالیته روی عملکرد گوارشی (شهوانی‌سازی[۱۶]) نسبت داد؛ در حقیقت می‌توان اینطور بیان کرد که این عملکرد به وسیله‌ی سکسوالیته دچار «کژروی» می‌شود.